Γενικές Πληροφορίες

Η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, γεγονός που εξαρτάται κυρίως από το πόσο πολύ και πόσο συχνά καταναλώνονται. Οι επιπτώσεις αυτές οφείλονται κατά βάση στην περιεκτικότητα των ποτών σε οινόπνευμα (αιθυλική αλκοόλη ή, απλά, αλκοόλ).

Η υψηλή χρόνια κατανάλωση οινοπνεύματος σχετίζεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας, κίρρωσης του ήπατος, καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. 

Επιπλέον, ο συνδυασμός της κατανάλωσης οινοπνεύματος με το κάπνισμα είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικός για την υγεία. Ωστόσο, η μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος φαίνεται να προστατεύει από την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Ειδικότερα, η μικρή καθημερινή κατανάλωση κρασιού κατά τη διάρκεια των γευμάτων, που αποτελεί χαρακτηριστικό της παραδοσιακής ελληνικής διατροφής, φαίνεται ότι υπερτερεί, γιατί το κρασί, εκτός από οινόπνευμα, περιέχει και άλλες ευεργετικές ουσίες. Επομένως, η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών απαιτεί σύνεση και μέτρο.

Σύσταση

Εάν καταναλώνετε οινοπνευματώδη ποτά, τότε συνίσταται η κατανάλωση κρασιού κατά την διάρκεια των γευμάτων και μέχρι: 2 ποτήρια/ημέρα για τους άνδρες, 1 ποτήρι/ημέρα για τις γυναίκες. Εάν δεν προτιμάτε το κρασί, μπορείτε να καταναλώνετε άλλα οινοπνευματώδη ποτά μέχρι: 2 ποτά/ημέρα για τους άνδρες, 1 ποτό/ημέρα για τις γυναίκες. 1 ποτό ισοδυναμεί με: 

• 1 μικρή (330 ml) μπίρα περιεκτικότητας 4-5% σε αλκοόλη.
• 1 ποτήρι (125 ml) κρασί, περιεκτικότητας 11-13% σε αλκοόλη.
• 1 ποτήρι (40-45 ml) ούζο ή τσίπουρο ή άλλο ποτό (π.χ., οθίσκι, τζιν, βότκα), περιεκτικότητας 40% σε αλκοόλη.

Περιπτώσεις κατά τις οποίες θα πρέπει να αποφεύγεται πλήρως η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών:

• Άτομα κάτω των 18 ετών (η κατανάλωση αλκοόλ απαγορεύεται από την ελληνική νομοθεσία).
• Άτομα που σκοπεύουν να οδηγήσουν, να χειριστούν μηχανήματα ή να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση ή επιδεξιότητα. 
• Άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με ενδεχόμενη αλληλεπίδραση με οινοπνευματώδη ποτά.  
• Άτομα που δεν μπορούν να περιορίσουν την κατανάλωσή τους στο επίπεδο της μέτριας κατανάλωσης.
• ΠΡΟΣΟΧΗ: Για τις έγκυες, και ιδιαίτερα το 1ο τρίμηνο, συνίσταται η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών. Είναι η πιο ασφαλής επιλογή. 

Χρήσιμες συμβουλές

• Η μέτρια κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών φαίνεται ότι προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα. Προσοχή: εάν δεν πίνετε οινοπνευματώδη ποτά, δεν χρειάζεται να αρχίσετε να πίνετε. Για την προστασία και τη βελτίωση της υγείας της καρδιάς, είναι σημαντική η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, όπως τακτική σωματική δραστηριότητα, υγιεινή διατροφή, διατήρηση σταθερού και φυσιολογικού σωματικού βάρους και αποχή από το κάπνισμα. 
• Ως μέτρια κατανάλωση ορίζεται η κατανάλωση 2 ποτών/ημέρα για τους άνδρες και 1 ποτού/ημέρα για τις γυναίκες. Αυτό δεν σημαίνει ότι, αν δεν καταναλώσετε αλκοόλ για μία ή περισσότερες ημέρες, μπορείτε να μεταφέρετε τον αριθμό των επιτρεπόμενων ποτών ανά ημέρα και να τα καταναλώσετε συνολικά. 
• Προτιμάτε κρασί έναντι των άλλων οινοπνευματωδών ποτών. Η κατανάλωση κρασιού, και ιδιαίτερα κόκκινου, φαίνεται ότι υπερτερεί, γιατί περιέχει ουσίες που έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, όπως πολυφαινόλες (π.χ., ρεσβερατρόλη), με ευεργετική δράση στην υγεία. 
• Προτιμάτε η κατανάλωση κρασιού ή άλλων οινοπνευματωδών ποτών να γίνεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων. Με τον τρόπο αυτό το οινόπνευμα απορροφάται με πιο αργό ρυθμό, μειώνοντας έτσι τις αρνητικές επιδράσεις στην υγεία. 
• Αποφεύγετε την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ σε μικρό χρονικό διάστημα (επεισοδιακή υπερκατανάλωση). Ως επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ (binge drinking) ορίζεται η κατανάλωση εντός δύο ωρών, 4 ή και περισσότερων ποτών για τις γυναίκες και 5 ή και περισσότερων ποτών για τους άνδρες, με σκοπό τη μέθη. 
•  Εάν θεωρείτε ότι αντιμετωπίζετε πρόβλημα εξάρτησης από το αλκοόλ, συμβουλευτείτε άμεσα κάποιον επαγγελματία υγείας. Εάν πιστεύετε ότι κάποιος συγγενής ή φίλος σας αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα, παροτρύνετέ τον να συμβουλευθεί κάποιον ειδικό.

Γνωρίζετε ότι…

• Υπάρχει τρόπος υπολογισμού του αλκοόλ που καταναλώνουμε: Τα διάφορα είδη οινοπνευματωδών ποτών περιέχουν και διαφορετική ποσότητα αιθυλικής αλκοόλης ή οινοπνεύματος. Στις ετικέτες των μπουκαλιών και των κουτιών αναγράφεται η ποσοστιαία περιεκτικότητά τους σε αλκοόλ, δηλαδή πόσες μονάδες αλκοόλ περιέχονται σε ένα λίτρο ποτού (π.χ., vol. 5%, vol. 14%, vol. 40% κτλ.). Παράδειγμα υπολογισμού μονάδων αλκοόλ: Μονάδες αλκοόλ = Ποσότητα x Περιεκτικότητα ποτού σε αλκοόλ/1000 Π.χ., για ένα μεγάλο μπουκάλι/κουτί μπίρας (500 ml) με περιεκτικότητα σε αλκοόλ 5%: Μονάδες αλκοόλ = 500 x 5 / 1000 = 2,5 μονάδες αλκοόλ 
• 1 μονάδα αλκοόλ ισούται με 10 ml αλκοόλ ή 8 γραμμάρια αλκοόλης.
• Τα όρια ασφαλούς κατανάλωσης σύμφωνα με τις μονάδες αλκοόλ είναι τα εξής: Άνδρες: 3-4 μονάδες αλκοόλ/ημέρα Γυναίκες: 2-3 μονάδες αλκοόλ/ημέρα και αποχή 2 ημέρες την εβδομάδα εφόσον έχει προηγηθεί μία ημέρα με βαριά κατανάλωση.

Πηγή: Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis